Powrót

Konstrukcje lotnicze - Mitsubishi A6M Reisen (Zero)

Niemal równolegle z wariantem A6M5a Model 52A, powstał kolejny wariant oznaczony jako A6M5b Model 52B opracowany wspólnie przez firmę Mitsubishi i Dai-Ichi Kaigun Kokusho. Główny nacisk położono na poprawę ochrony pilota i żywotnych zespołów silnika i płatowca. Wariant A6M5b Model 52B posiadał wiatrochron z szyby pancernej o grubości 50 mm sklejonej z dwóch warstw. Dużym osiągnięciem było zastosowanie automatycznego urządzenia gaśniczego opartego na C02 zamontowanego w pobliżu kadłubowego zbiornika paliwa. Aby zwiększyć siłę ognia, jeden z dwóch kadłubowych karabinów maszynowych 7,7 mm zastąpiony został przez 13,2 mm karabin maszynowy Typ 3. Produkcję wariantu A6M5b Model 52B uruchomiono w kwietniu 1944 roku w firmie Mitsubishi i zakończono po zbudowaniu 470 egzemplarzy tego wariantu. Ilość maszyn zbudowanych przez firmę Nakajima nie jest znana. Doraźne zmiany wprowadzane w samolocie myśliwskim A6M Reisen nie przynosiły oczekiwanych rezultatów. Przewaga techniczna alianckich samolotów myśliwskich była coraz bardziej widoczna, a program rozwojowy następcy samolotu Reisen - A7M Reppu nadal nie został zakończony. W tej sytuacji Kaigun Koku Hombu zdecydowała się przeprowadzenie znacznej modernizacji istniejącego samolotu myśliwskiego. 23 lipca 1944 roku do firmy Mitsubishi przesłane zostały zmodernizowane wymagania, które należy wprowadzić w nowobudowanych myśliwcach. Specyfikacja zawierała m.in. następujące wymagania: zwiększenie siły ognia poprzez zainstalowanie w skrzydłach, po zewnętrznej stronie działek, dwóch dodatkowych 13,2 mm karabinów maszynowych Typ 3; zamontowanie za fotelem pilota płyty pancernej; dodanie za kabiną pilota kolejnego zbiornika paliwa o pojemności 140 litrów; zainstalowanie pod skrzydłami wyrzutników bombowych dla 10 kg bomb fosforowych przeznaczonych do zwalczania formacji wrogich ciężkich samolotów bombowych.

Fotografia 10. Myśliwiec A6M5c Model 52C. Na skrzydle widoczne działko 20 mm i karabin maszynowy kal. 13,2 mm.

W odpowiedzi na powyższe wymagania firma Mitsubishi powołała zespół konstrukcyjny pod kierownictwem inż. Eitaru Sano, który zastąpił inż. Horikoshi zajętego pracami nad projektem samolotu A7M Reppu. Wstępna analiza wymagań wykazała, że nie można wprowadzić zalecanych zmian bez istotnego pogorszenia osiągów samolotu. W związku z tym konstruktor prowadzący, inż. Eitaro Sano, wystąpił z propozycją zmiany dotychczasowego silnika Sakae na mocniejszą jednostkę napędową Mitsubishi Kinsei 62 o mocy 1500 kM. Kaigun Koku Hombu odrzuciła propozycję inż. Sano motywując swą decyzję ograniczoną ilością silników Kinsei 62, które w pierwszej kolejności potrzebne były dla nowej wersji pokładowego nurkującego samolotu bombowego Yokosuka D4Y3 Suisei. Zalecono natomiast użycie do Mitsubishi A6M5c Model 52C napędu nowej wersji samolotu Reisen silnika Nakajima Sakae 31 A. Charakteryzował się on zastosowaniem wtrysku mieszanki wodno-metanolowej, celem krótkotrwałego wzrostu mocy. Nowe wersja silnika Sakae nie była jednak jeszcze gotowa dlatego prototyp kolejnego wariantu, oznaczonego jako A6M5c Model 52C, otrzymał standardowy silnik Sakae 21. Prototyp nowego wariantu oblatany został we wrześniu 1944 roku. Próby w locie potwierdziły obawy inż. Sano co do spadku osiągów. Nowy wariant zgodnie z zaleceniami otrzymał 8 mm płytę pancerną chroniącą pilota, a tylna część osłony kabiny za głową pilota zastąpiona została 55 mm szybą pancerną. W kadłubie za fotelem pilota dodano 140 litrowy zbiornik paliwa chroniony samouszczelniającą się wykładziną. Uzbrojenie pokładowe wzmocniono dwoma 13,2 mm karabinami maszynowymi Typ 3, lecz usunięto jeden kadłubowy karabin maszynowy 7,7 mm.
W rezultacie uzbrojenie składało się z dwóch 20 mm działek Typ 99 Model 2-4 i trzech 13,2 mm karabinów maszynowych Typ 3. Mimo nie najlepszych osiągów zdecydowano się uruchomić produkcję seryjną wariantu A6M5c Model 52C, licząc na szybkie zastąpienie go wersją z silnikiem Sakae 31. Po wyprodukowaniu 93 egzemplarzy produkcję przerwano. Tymczasem w listopadzie 1944 roku rozpoczęto próby w locie samolotu wyposażonego w silnik Nakajima Sakae 31A. Samolot poza zmianą jednostki napędowej otrzymał okładziny samouszczelniające się w przypadku przestrzelenia. Nowa wersja otrzymała oznaczenie A6M6c Model 53C. Pomimo zwiększenia mocy prototyp wersji A6M6c Model 53C osiągał jedynie prędkość maksymalną 555 km/h. Ponieważ wersja A6M6c Model 53C nie spełniła pokładanych w niej nadziei wznowiono produkcję wariantu A6M5C Model 52C.
Trudna sytuacja wojenna zmusiła jednostki operacyjne do przystosowania standardowych samolotów myśliwskich A6M do roli samolotów myśliwsko-bombowych. Podka-dłubowy zamek zbiornika paliwa przystosowano do przenoszenia bomby o masie 250 kg. W tym czasie Cesarska Marynarka Wojenna w bitwie o Mariany utraciła większość swoich lotniskowców uderzeniowych i zmuszona została do wykorzystywania w tej roli lekkich lotniskowców. Używane wówczas pokładowe nurkujące samoloty bombowe Yokosuka D4Y2 i D4Y3 ze względu na dużą prędkość lądowania nie mogły z nich operować, a wcześniejsze samoloty bombowe Aichi D3A2 były już zbyt przestarzałe aby skutecznie uczestniczyć w walce. W związku z tym firma Mitsubishi opracowała wersję myśliwsko-bombową samolotu Reisen. Dostosowując samolot do dużych prędkości w locie nurkowym, zwiększono grubość poszycia tylnej części kadłuba i wzmocniono konstrukcję płata. Przekonstruowano także usterzenie ogonowe. Dotychczasowy celownik Typ 89 zastąpiono nowszym refleksyjnym Typ 4. Pod kadłubem w miejsce zamka dodatkowego zbiornika paliwa, zamontowano wyrzutnik bombowy konstrukcji Mitsubishi dostosowany do przenoszenia bomby o wagomiarze 250 kg. W celu uniknięcia spadku zasięgu samolotu, pod skrzydłami dodano zaczepy dla dwóch dodatkowych zbiorników paliwa o pojemności 350 litrów każdy. Do napędu w zależności od dostaw wykorzystywano silniki Nakajima Sakae31A lub Sakae 31B oraz wcześniejsze Sakae 21. Wersja myśliwsko-bombowa otrzymała oznaczenie A6M7 Model 63. Prawdopodobnie samoloty z silnikiem Sakae 21 nosiły oznaczenie A6M7 Model 62. Samoloty seryjne A6M7 nie trafiły jednak na pokłady lotniskowców jak pierwotnie zakładano. Do jednostek bojowych trafiły w maju 1945 roku gdzie używane były przeważnie przez pilotów-samobójców. Jednocześnie wcześniejsze wersje samolotów Reisen otrzymały także w miejsce podkadłubowego zaczepu zbiornika paliwa, wyrzutnik bombowy firmy Mitsubishi. Wiązało się to z intensyfikacją akcji typu Kamikaze, w których były wykorzystywane samoloty A6M różnych wersji i odmian. Wyrzutnik bombowy miał bardzo złą cechę, a mianowicie często zawodził uniemożliwiając zrzut podwieszonej bomby, lecz w misjach Kamikaze nie miało to większego znaczenia.

Fotografia 12. Myśliwiec A6M5 Model 52.

Niezadowalające osiągi wariantów A6M5c Model 52C i A6M6c Model 53C zmusiły w końcu Kaigun Koku Hombu do zaaprobowania wcześniejszej propozycji inż. Eitaro Sano, czyli zastąpienia silnika Sakae 21 silnikiem Kinsei 62. Prace nad nową wersją pod kierownictwem inż. Eitaro Sano i z udziałem inż. Shiro Kushibe oraz inz. Kazuaki Izumi rozpoczęto w listopadzie 1944 roku. Otrzymała ona oznaczenie A6M8c Model 54C. Większa średnica silnika Mitsubishi MK8P Kinsei 62 narzuciła potrzebę przekonstruowania przedniej części kadłuba. Konieczne okazało się usunięcie jedynego pozostawionego w kadłubie karabinu maszynowego. Uzbrojenie umieszczone w skrzydłach pozostało bez zmian i składało się z dwóch 20 mm działek Typ 99 Model 2-4 i dwóch 13,2 mm karabinów maszynowych Typ 3. Ponieważ przewidywano użycie samolotu w roli myśliwca bombardującego, mógł on na podkadłubowym wyrzutniku przenosić 250 kg bombę a pod skrzydłami zabierać dwa dodatkowe 150 litrowe zbiorniki paliwa. Ze względu na duży zakres zmian konstrukcyjnych oraz strategiczne naloty lotnictwa amerykańskiego, niszczącego japoński przemysł lotniczy, prace nad nową wersją przeciągały się. Pierwszy prototyp samolotu A6M8c Model 54C oblatany został dopiero w kwietniu 1945 roku. Zanim jednak ukończony został cykl prób w locie, 25 maja 1945 roku Kaigun Koku Hombu złożyła zamówienie na produkcję 6300 samolotów w tej wersji. Jak się później okazało, była to trafna decyzja, ponieważ osiągi samolotu A6M8 były bardzo dobre. Samolot osiągał na wysokości 6000 m prędkość maksymalną 573 km/h. Według instrukcji obsługi mógł on lecieć przez 30 minut z pełną mocą silnika i 2,5 godziny z prędkością przelotową. W czerwcu 1945 roku ukończono drugi prototyp samolotu A6M8. Testy prowadzone w Aomouri wykazały trudności z instalacją olejową oraz niedostateczne chłodzenie silnika, który miał tendencję do przegrzewania się. Kłopoty szybko zostały wyeliminowane poprzez drobne zmiany w układzie przewodów olejowych i żaluzji silnika. Samolot A6M8 otrzymał wysoki priorytet w produkcji zbrojeniowej, lecz było już za późno. Do produkcji seryjnej przygotowano zakłady płatowcowe firmy Mitsubishi w Mie i Orni oraz firmy Nakajima w Wakaguri i Shizuwa. Zmasowane naloty strategiczne prawie kompletnie załamały japoński przemysł lotniczy. Blokada morska w dużym stopniu ograniczyła napływ surowców strategicznych co również źle wpłynęło na kondycję przemysłu lotniczego. W tych warunkach nic dziwnego, że do chwili podpisania zawieszenia broni nie zbudowano seryjnego samolotu A6M8c Model 54C.

Fotografia 13. Kabina pilota w myśliwcu A6M5 Model 52.

W czasie drugiej wojny światowej na potrzeby zaawansowanego szkolenia powstawały samoloty szkolne na bazie standardowych samolotów bojowych. Część państw budowała specjalne wersje samolotów, jak np. sowiecki 1-16 UTI lub przebudowywała na szkolne wycofywane z jednostek pierwszoliniowych samoloty bojowe. Mistrzem w adaptacji starszych typów samolotów na maszyny szkolne była Japonia. Już w latach trzydziestych na polecenie Kaigun Koku Hombu firma Nakajima dokonała adaptacji pokładowego samolotu myśliwskiego A2N1 na dwumiejscową wersję szkolno-treningową oznaczoną jako A3N1. W pierwszej fazie wojny nad Pacyfikiem program zaawansowanego szkolenia odbywał się na samolotach szkolno-treningowych A5M4-K. Później wraz z wprowadzaniem do służby nowszych wersji i wariantów samolotu A6M Reisen starsze maszyny trafiały do jednostek drugiej linii i szkolnych.
W 1942 roku Kaigun Koku Hombu przekazała Dai-Nijuichi Kaigun Kokusho (21 Arsenałowi Lotniczemu Marynarki) w Omura koło Sasebo założenia konstrukcyjne 17 Shi dla szkolnego samolotu myśliwskiego, który miał być opracowany na bazie konstrukcji pokładowego samolotu myśliwskiego A6M2. Nowy samolot szkolny miał pokrywać zapotrzebowanie w realizacji programu szkoleniowego pomiędzy szkoleniem podstawowym na samolotach Kyushu K5Y1 a jednomiejscowymi operacyjnymi samolotami myśliwskimi. Już w listopadzie 1943 roku zmontowany został pierwszy prototyp, który otrzymał oznaczenie "Doświadczalny szkolny samolot myśliwski 17 Shi" (A6M2-K). Zgodnie z założeniami, przy budowie prototypu wykorzystano płatowiec samolotu A6M2, w którym dokonano kilku znacznych przeróbek. Płatowiec przystosowano do dwumiejscowej kabiny z podwójnym układem sterowania. W tylnej części kadłuba, po jego bokach, zamontowano listwy ustateczniające, które umożliwiały łagodne wyjście z korkociągu. Aby zmniejszyć masę samolotu zdemontowano skrzydłowe 20 mm działka Typ 99 oraz usunięto osłony podwozia głównego. Do napędu wykorzystano standardowy silnik gwiazdowy Nakajima Sakae 12. Po przeprowadzeniu kompletnego programu prób w locie, samolot A6M2-K przyjęty został do produkcji seryjnej. Otrzymał on oznaczenie "Szkolny samolot myśliwski Typ 0" (A6M2-K). Pierwsze samoloty seryjne A6M2-K zaczęły opuszczać Dai-Nijuichi Kaigun Kokusho w listopadzie 1943 roku. W maju 1944 roku do produkcji seryjnej włączono niewielka firmę Hitachi Kokuki K.K.
W sierpniu 1944 roku Dai-Nijuichi Kaigun Kokusho opracował następną wersję rozwojową. Tym razem bazą rozwojową był samolot myśliwski A6M5 Model 52. Pierwszy z siedmiu samolotów prototypowych, oznaczony jako A6M5-K zbudowany został w marcu 1945 roku. Podobnie jak jego pierwowzór napędzany był silnikiem gwiazdowym Nakajima Sakae 21 i otrzymał zmieniony płat. Zakres wprowadzonych zmian był podobny jak w samolocie A6M2-K. Po zbudowaniu siedmiu maszyn przerwano produkcję, jako że priorytet produkcyjny otrzymały samoloty bojowe, w tym przede wszystkim przeznaczone do zadań Kamikaze. W warsztatach remontowych jednostki doskonalenia operacyjnego - Kanoike Kokutai pewną ilość A6M2-K przystosowano do holowania rękawa strzelniczego. Modyfikacja polegała na przekonstruowaniu tylnej części kadłuba, która została odsłonięta i umocowano tam hak do holowania rękawa. Pod skrzydłami, w miejscu zaczepów bombowych podwieszano dwa specjalne pojemniki z rękawami. Po starcie operator zajmujący miejsce instruktora w kabinie wyczepiał rękawy z pod skrzydeł i rozwijał linkę aby móc holować je w bezpiecznej odległości od samolotu. Po wykonaniu ćwiczeń rękawy były odrzucane. W końcowej fazie wojny wiele szkolnych samolotów myśliwskich A6M2-K wykorzystanych zostało do samobójczych ataków Kamikaze. Ocalałe maszyny zostały skasowane przez amerykańskie siły okupacyjne.
Oprócz wyżej opisanych wersji samolotu Reisen istniały również inne, powstałe w wyniku polowych przeróbek standardowych samolotów. Pod koniec wojny coraz częściej przychodziło samolotom myśliwskim Reisen toczyć nierówny bój z amerykańskimi formacjami ciężkich samolotów bombowych Boeing B-29 "Superfortress". Ponieważ samolot myśliwski Reisen miał duże trudności z przechwyceniem tych niezwykle szybkich samolotów, część samolotów w wersji A6M5 przeznaczonych do nocnych akcji otrzymało zabudowane ukośnie w kadłubie, z lewej strony kabiny lub symetrycznie na grzbiecie, 20 mm działko Typ 99 Model 2. Montowanie tego typu uzbrojenia strzelającego pod kątem do góry w końcowym okresie wojny było bardzo modne w Japonii i wiele samolotów miało je zabudowane. Samoloty w tym wariancie otrzymały oznaczenie A6M5d-S. Były one prawdopodobnie wykorzystywane w 302 Kokutai, "specjalizującym się" w tego typu przeróbkach. Kolejną nie standardową wersją był samolot kurierski przystosowany do przewozu pasażera powstały na bazie samolotu A6M2 Model 21. Kilkanaście lat po wojnie grupa australijskich entuzjastów lotnictwa w pobliżu brzegów Australii znalazła w głębinach morskich uszkodzony japoński samolot myśliwski Reisen. Maszynę wydobyto i wyremontowano. Okazało się, że był to nietypowy dwumiejscowy wariant, który nie był produkowany seryjnie. Powstał w Rabaul w 105 warsztatach remontowych. Ta niegdyś najważniejsza baza japońskiej marynarki od połowy 1944 roku znajdowała się w izolacji. Wobec braku samolotów rozpoznawczych, w Rabaul zdecydowano przebudować do tego celu dwa seryjne A6M2. Samolot otrzymał radiostację dalekiego zasięgu, a liczbę członków załogi powiększono do dwóch. Za siedzeniem pilota znajdowało się drugie miejsce dla pasażera. Osłona kabiny została nieco przedłużona, lecz była krótsza niż w wersji szkolnej A6M2-K. Po wykonaniu kilku misji rozpoznawczych oba samoloty utracono.

Fotografia 14. Grupa samolotów A6M2-K.

Łącznie wyprodukowano 10499 egzemplarzy samolotów A6M Reisen (poza A6M2-K, A6M5-K i A6M2-N), w tym 3879 w firmie Mitsubishi i 6570 w firmie Nakajima.
W kodzie alianckim wszystkie samoloty A6M otrzymały oficjalną nazwę Zeke. Był to skrót od imienia Ezekiel. W celu odróżnienia poszczególnych wersji otrzymywały one dodatkowe oznaczenie np. Zete21 czy Zeke 52. W Chinach i w Birmie na skutek braku koordynacji w nazewnictwie samoloty A6M występowały również pod oznaczeniami Roy czy też Ben. Nazwa Zeke była jednak standardowa. Jedynym wyjątkiem jest wersja A6M3 Model 32. Przez pewien okres czasu nosiła ona oznaczenie Hap, zmienione później na Hamp. Równolegle używano także oznaczenia Zeke 32. Jednak miłośnikom lotnictwa samolot powszechnie znany jest pod oznaczeniem Zero będącego pochodną jego japońskiego oznaczenia "Pokładowy samolot myśliwski Typ 0".
Japończycy natomiast używali zbitki Reisen, gdzie Rei oznaczało 0, a Sen było skrótem od słowa sento-ki - myśliwiec, czyli myśliwiec Zero. Samolot myśliwski A6M był dobrym samolotem, lecz w porę nie doczekał się następcy. Dlatego tez, zaczęto wprowadzać na nim zmiany konstrukcyjne mające poprawić jego osiągi. Taki też jest zresztą los każdego samolotu, który zaczyna nie spełniać pokładanych w nim nadziei, a bezwzględnie musi być w eksploatacji ze względu na brak odpowiedniego następcy. Na rozwój konstrukcji samolotu negatywnie wpłynął upór, z jakim Kaigun Koku Hombu żądała stosowania do napędu silnika Sakae. Gdyby zdecydowano się wcześniej zastosować silnik o większej mocy, jak w wersji A6M8, to osiągi samolotu Reisen, a w szczególności prędkość w locie poziomym, byłyby wyższe. Konstruktorzy japońscy z płatowca i silnika Sakae wycisnęli wszystko. Dalszy rozwój konstrukcji musiał być oparty na nowym rodzaju silnika o większej mocy. Gdy wreszcie zdecydowano się na ten krok było już za późno. Reisen praktycznie do końca wojny napędzany był silnikiem o mocy 1130 kM, dla porównania jego przeciwnik -F6F Hellcat, miał silnik o mocy 2000 kM, czyli prawie dwukrotnie mocniejszy. Kolejne modernizacje samolotu myśliwskiego A6M dokonywane były prowizorycznie. Miały one wypełnić lukę, jaka powstała w wyniku opóźnienia programu samolotu A7M Reppu.

Dane techniczne

Opis: jednomiejscowy pokładowy samolot myśliwski lub dwumiejscowy szkolny samolot myśliwski (A6M2-K i A6M5-K) o układzie dolnopłata. Konstrukcja całkowicie metalowa z płóciennym pokryciem lotek i sterów.

Obsada: pilot w zakrytej kabinie. Uczeń-pilot i instruktor w częściowo odsłonięte] kabinie (A6M2-K i A6M5-K).

Zespół napędowy: jeden 14-to cylindrowy chłodzony powietrzem silnik gwiazdowy Mitsubishi MK2A Zuisei 13 o mocy startowej 875 kM (644 kW) i 800 kM (588 kW) na wysokości 4000 m; śmigło metalowe dwułopatowe lub trójłopatowe o zmiennym skoku i średnicy 2,900 m; pojemność zbiorników paliwa 518 I (A6M1). Jeden 14-to cylindrowy chłodzony powietrzem silnik gwiazdowy Nakajima NK1B Sakae 12 (Ha-35-12) o mocy startowej 940 kM (691 kW) i 950 kM (699 kW) na wysokości 4200 m; śmigło metalowe trójłopatowe o zmiennym skoku i średnicy 2,900-3,050 m; pojemność zbiorników paliwa 5181 (A6M2, A6M2-K). Jeden 14-to cylindrowy chłodzony powietrzem silnik gwiazdowy Nakajima NK1F Sakae 21 N (Ha-35-21) o mocy startowej 1130 kM (831 kW), 1070 kM (787 kW) na wysokości 2800 m i 980 kM (721 kW) na wysokości 6000 m; śmigło metalowe trójłopatowe o zmiennym skoku i średnicy 3,050 m; pojemność zbiorników paliwa 480 I (A6M3, A6M5 i A6M5-K) lub 330 I (A6M5a, A6M5b i A6M5c). Jeden 14-to cylindrowy chłodzony powietrzem silnik gwiazdowy Nakajima NK1P Sakae 31 (Ha-35-31) o mocy startowej 1130 kM (831 kW), 1100 kM (809 kW) na wysokości 2850 m i 980 kM (721 kW) na wysokości 6000 m; śmigło metalowe trójłopatowe o zmiennym skoku i średnicy 3,050 m; pojemność zbiorników paliwa 570 I (A6M6c i A6M7). Jeden 14-to cylindrowy chłodzony powietrzem silnik gwiazdowy Mitsubishi MK8F Kinsei 62 (Ha-33-22) o mocy startowej 1500 kM (1103 kW), 1350 kM (993 kW) na wysokości 2000 m i 1190 kM (875 kW) na wysokości 5800 m; śmigło metalowe trójłopatowe o zmiennym skoku i średnicy 3,050 m; pojemność zbiorników paliwa 570 I (A6M8c).

Uzbrojenie: dwa stałe 7,7 mm karabiny maszynowe Typ 97 w kadłubie nad silnikiem i dwa 20 mm działka Typ 99 w skrzydłach (A6M1, A6M2, A6M3, A6M5, A6M5a,). Dwa stałe 7,7 mm karabiny maszynowe Typ 97 w kadłubie nad silnikiem (A6M2-K i A6M5-K). Jeden stały 7,7 mm karabin maszynowy Typ 97 i jeden stały 13,2 mm karabin maszynowy Typ 3 w kadłubie nad silnikiem oraz dwa 20 mm działka Typ 99 w skrzydłach (A6M5b). Jeden stały 13,2 mm karabin maszynowy Typ 3 w kadłubie nad silnikiem oraz dwa 13,2 mm karabiny maszynowe Typ 3 i dwa 20 mm działka Typ 99 w skrzydłach (A6M5c, A6M6c, A6M7). Dwa 13,2 mm karabiny maszynowe Typ 3 i dwa 20 mm działka Typ 99 w skrzydłach (A6M8c). Dwa stałe 7,7 mm karabiny maszynowe Typ 97 w kadłubie nad silnikiem i dwa 30 mm działka Typ 5 w skrzydłach (doświadczalna zabudowa na A6M3).

Obciążenie zewnętrzne: normalne: 2x30 lub 60 kg bomb (A6M1, A6M2, A6M3, A6M5, A6M6), 8x10 lub 2x60 kg bomb powietrze-powietrze (A6M5c, A6M6c, A6M8c), 1x250 lub 1x500 kg bomba (A6M7, A6M8c); maksymalne: 1x250 kg bomba zwykle w misjach samobójczych (A6M2, A6M3, A6M5): dodatkowe zbiorniki paliwa: jeden: 330 I (A6M1, A6M2) 320 I (A6M3, A6M5) 300 I (A6M5c Model 52C) dwa: 150 I (A6M7, A6M8)

Tabela 1. Dane techniczne wybranych modeli.

Literatura:
T. Januszewski, K. Zalewski - "Japońskie samoloty marynarki 1912-1945", wydawnictwo Lampart.
K. zalewski - "Mitsubishi A6M2 Reisen", magazyn "Lotnictwo" nr 8,9/2004r.
K. Zalewski - "Japońskie lotnictwo pokładowe", wydawnictwo Lampart.
Z. J. Krala - "Kampanie Powietrzne II Wojny Światowej - Daleki Wschód", Wydawnictwo Komunikacji i Łączności / Warszawa.
M. Okumiya, J. Norikoshi - "Pacyfik", wydawnictwo Kagero.

Strona: 1, 2, 3, 4